بخشی از متن مقاله اثرات سلاحهاي شيميايي حامل سولفور موستارد بر دستگاه توليد مثل مردان :
برای بررسی تاثیر سلاحهای شیمیایی حاوی سولفور موستارد - به طور حاد و مزمن - بر دستگاه تولید مثل, تغییرات غلظت تستوسترون توتال و آزاد در سرم, دهیدرواپی آندروسترون (DS) , FSH , LH پرولاکتین در هفته های اول پس از مصدومیت با سلاح شیمیایی در 16 مرد و فعالیت بیضه ها, یک تا سه سال بعد از تماس با سولفور موستارد, در 42 مرد مطالعه شد. در مرحله حاد, غلظت تستوسترون توتال و آزاد و DS در پنج هفته اول پس از صدمه به مقدار زیاد کاهش یافته بود. تستوسترون توتال 165±236 نانوگرم درصد سی سی (طبیعی245±773), تستوسترون آزاد 9/7 ±22/5 پیکوگرم در سی سی (طبیعی 11/2±35/5) و DS 25±39 میکروگرم درصد سی سی (طبیعی 37 ±207) بود. هورمونهای دیگر در هفته اول بعد از تماس با موستارد طبیعی بودند ولی جواب FSH و LH به تزریق GnRH کمتر از حد طبیعی بود. در سومین هفته پس از صدمه, افزایش LH و در هفته پنجم افزایش FSH و پرولاکتین به وقوع پیوست. غلظت کلیه هورمونها 12 هفته پس از مصدومیت, به میزان طبیعی بازگشت.میزان اسپرم در 28 نفر از 42 مردی که یک تا سه سال پس از تماس با سولفور موستارد مراجعه کرده بودند, کمتر از 30 میلیون در هر سی سی بود و غلظت FSH از آنانی که دارای اسپرم بیشتر از60 میلیون در هر سی سی بودند, بالاتر بود, تکه برداری از بیضه توقف کامل یا نسبی اسپرماتوژنز را نشانداد. این بررسی نشان می دهد که مصدومیت با سلاحهای شیمیایی حاوی سولفور موستارد سبب کاهش هورمونهای آندروژن و نقصان جواب گونادوتروپین ها به GnRH می گردد. این تغییرات هورمونی موقت هستند و تا سه ماه پس از صدمه به حدود طبیعی باز می گردند. معهذا عارضه دیر رس سولفور موستارد, اثر آن بر سلولهای مولد اسپرماتوزوئید می باشد که ممکن است با ناباروری همراه باشد.
سلاحهای شیمیایی حاوی موستارد اثرات نامناسبی بر چشم, پوست, دستگاههای تنفسی, گوارشی و خونساز دارند (1). این مواد امکان دارد باعث افزایش وقوع نئوپلازیها شوند (2). اثرنیتروژن موستارد بر بیضه ها در حیوانات (3) و انسان (4و5) مطالعه شده, ولی اثر یک بار تماس با سلاحهای شیمیایی حاوی سولفور موستارد هنوز مورد بررسی قرار نگرفته است.
در جنگ عراق علیه ایران که طی آن طبق تایید مراجع بین المللی از جمله متخصصان سازمان ملل متحد به عراق از سلاحهای شیمیایی استفاده کرد (9), تعدادی از رزمندگان که با سولفور موستارد تماس داشتند مورد بررسی قرار گرفتند. ما قبلا گزارش کردیم که میزان تستوسترون توتال 2 تا 10 روز پس از صدمه به مقدار قابل توجهی کاهش نشان می دهد (7و8). در این نوشتار سعی شده است که اثرات حاد سولفور موستارد بر تستوسترون توتال و آزاد هورمونهای دیگری که با دستگاه تولید مثل مرد در ارتباط هستند, مشخص شود و نیز فعالیت بیضه های کسانی که چند سال قبل مورد اصابت این سلاحها قرار گرفته بودند, مورد مطالعه قرار گیرد.